روز جهانی زبان مادری و یک پیشنهاد سودمند برای روحانی / آناوطن
روزهای جهانی اکنون به یکی از نمادهای تعالی و آگاهی جامعه ایرانی بدل شده است. پاسداشت خیره‌کننده بعضی از آن‌ها، نشان‌گر رشد مطالبات انسانی در ایران است. از نامگذاری 21 فوریه به عنوان روز جهانی زبان مادری، 16 سال بیشتر نمی‌گذرد اما کنش‌ها و بزرگداشت‌های همه‌ساله این روز در فلات ایران، نشان می‌دهد این روز جهانی برای ایرانیان یک روز ملی هم هست. سوای کنش گسترده عرصه عمومی، حتی نهاد رسمی قدرت نیز به این مقوله واکنش نشان داده است. برای مثال، تاکنون نماینده‌های متعددی خواستار گنجاندن این مناسبت ارزنده فرهنگی در تقویم رسمی کشور شده‌اند.
بحث زبان مادری آنقدر پردامنه بود که بتواند به‌عنوان یکی از محورهای اصلی انتخابات بسیار متفاوتِ 24 خرداد 92 در متن برنامه‌ها و مناظره‌های دولتمردان ارشد نظام قرار گیرد. حتی تمرکز‌گراترین کاندیداهای این کارزار بزرگ نیز به مساله آموزش زبان مادری اقوام پرداختند. افزون بر حسن روحانی؛ محمدرضا عارف، محسن رضایی و محمدباقر قالیباف که جا‌به‌جا و با بسامد بسیار بالا در بسیاری از سخنرانی‌ها و برنامه‌ای خود رفع تبعیض‌های قومی و آموزش زبان مادری را به‌عنوان یک برنامه محوری مطرح می‌کردند، شخصیت‌هایی چون غلامعلی حداد عادل و علی‌اکبر ولایتی نیز، با صدای صریح به حق آموزش زبان مادری اقوام در مدارس صحه گذاشتند. البته بعدها یکی از این کاندیداها به مخالفت جدی با برنامه‌های دولت منتخب دربارة زبان مادری مبادرت کرد که اعتراض جدی نهاد روشنفکری را در پی داشت.
حسن روحانی که به‌گواه کارشناسان، درصد بزرگی از بخش تعیین‌کنندة سبد رأی خود را مدیون گروه‌های قومی کشور است، به مدد کارشناسان زبدة امنیتی و سیاست‌گذارِ خود، رساتر، دقیق‌تر و صریح‌تر از بقیه کاندیداها درباره حقوق قومیت‌ها موضع گرفته بود، آموزش زبان مادری اقوام را با اتکا به بند 15 و 19 قانون اساسی، افزون بر مناظره‌ها و سخنرانی‌ها به‌عنوان بند سوم بیانیه سوم خود که به بیانیه قومیت‌ها مشهور است، نیز امضا کرد و با این امضا، یک گام راهبردی بزرگ را در مسیر سیاست‌های قومی جمهوری اسلامی جلو نهاد. روحانی چاره‌ای جز اراده‌ای آهنین برای عمل به عهدنامة بنیادی خود با قومیت‌ها ندارد. روحانی اگر به هر دلیلی نتواند به همة یازده بند عهدنامه‌اش عمل کند، باید بتواند بند سوم را اجرایی کند و زبان مادری قومیت‌ها را بر نیمکت مدارس بنشاند چه، به‌نظر کارشناسان برجستة آموزشی، حقوقی، قومی، سیاسی و امنیتی، حداقل این توان، در اختیار رییس قوه مجربه است.
شایسته بود امسال در آستانه روز جهانی زبان مادری، دولت محترم بخصوص شخص روحانی درباره عهدنامه خود را با قومیت‌ها سخن بگوید. این مناسبت، فرصتی بزرگ برای روحانی است که به عنوان رییس جمهور، ضمن تبریک و به رسمیت شناختن آن، دستور گنجاندن روز جهانی زبان مادری را در تقویم رسمی کشور صادر کند و با این کار، اعتبار و محبوبیت منطقه‌ای و جهانی خود را بالا ببرد. بیانیه سوم روحانی آنقدر شفاف و دقیق است که هرگونه سخن گفتن درباره آن جز با ارائه برنامه‌ها و اقدامات انجام‌شده امکان‌پذیر نیست. این یک پیشنهاد سودمند به دولتی است که بخش بزرگی از رای خود را مدیون همین بیانیه سوم است. اکنون دو سال بعد از آن وعده‌های شیرین، وقت آن رسیده است که دولت پاسخگو درباره کارنامه خود با مردم سخن بگوید این پرسش بزرگ مردم است روحانی با وعده‌های خود چه کرده است؟
