خشونت زیر پرچمِ تاریخ‌نگارها؛ جستاری در ضرورت تاریخ‌نگاری اخلاقی / ماهنامه متروی شهروند

در متون فلسفه تاریخ، تاریخِ 2، تاریخ نگاشته و تاریخِ 1 تاریخِ رخ‌داده است. هیچ زمانی تاریخِ 1 به‌تمامی نوشته نشده و نوشته نخواهد شد. آنچه در تمام تلاش‌های بشری، از تاریخ روایت می‌شود، تاریخِ 1 نیست، بخشی از تاریخِ 1 است. اگرچه تاریخِ 2 تفاوت عینی، ماهوی و عرضی با تاریخ 1 دارد، اما تمام قرائت انسانی ممکن از تاریخ است. چون تاریخِ دیگری جز تاریخِ 2 در دست‌های انسان نیست، بنابراین تاریخِ 2 سنگ زیرین هویت، اندیشه و کنش اجتماعی انسان‌ها است. هرچه تاریخِ 2 واقعی‌تر، عینی‌تر و «اخلاقی‌تر» نوشته شود، انسان‌ تربیت‌یافته در جهان‌متنِ موجود، اخلاقی‌تر و انسانی‌تر عمل خواهد کرد.

تاریخِ 2 را انسان می‌نویسد موجودی سرشار از حب‌و‌بغض و شفقت‌و‌کینه و عشق‌و‌عقده. به همین دلیل، تاریخِ 2، تاریخ ایدئولوژی‌ها، تعصب‌ها، رنگ‌ها، کینه‌ها، عقده‌ها و بزرگ‌نمایی‌های فاجعه‌بار شده است. برسازی هویت‌های برترانگارانه، محصول غیبت اخلاق در تاریخ‌نگاری است. نگارش تاریخِ 2، بیش از هر ضرورتِ روشی و الزامِ استنادی، به نگرش اخلاقی نیاز دارد، اگر اراده اخلاقی بر تاریخ‌نگاری حاکم نباشد، با علمی‌ترین الگوهای روش‌شناختی هم نمی‌توان، تاریخِ 2 را از دروغ و تعصب رهانید.  

تحشیه‌ای بر مدرسه حیرت / ایسنا

خرداد، ماه پرحادثه زندگی ما است. سالیان بسیار است، خرداد که می‌رسد، پرده‌ها کنار می‌رود و رویدادهای نو و حیرت‌آور، رخ‌نمایی می‌کنند. خرداد امسال نیز، برای ما پرده جدیدی در شهری نادیده گشوده شد، شهری که وادی حیرت ما بود.

تاریخنگاری اخلاقی و دانشوری مسوولانه / نصرنیوز

1. امروز کتابی می‌خواندم با عنوان «باستان‌گرایی در ایران». بخشی از کتاب به «تاریخ‌نگاری باستان‌گرایان» اختصاص داشت. نویسنده را نمی‌شناسم اما به‌صورت نه‌چندان تحلیلی به توصیف شیوه‌های تاریخ‌نگارانه ناسیونالیست‌های ایرانی بخصوص در دوران پهلوی پرداخته بود. تخیل، توهم، آناکرونیسم، تحریف، روایت گزینشی و پنهان‌سازی از جمله ویژگی‌های این تاریخنگاری است.
2. مدتی است درباره تاریخ‌نگاری اخلاقی و اخلاق تاریخ‌نگاری ایرانی مطالعه می‌کنم. مطالعاتی که در این حوزه داشتم می‌گوید، نژادپرستان بیشترین بهره‌برداری را از تاریخ کرده‌اند. تاریخ ابزار برنده‌ای در دست تاریخ‌نگارانی است که اخلاق تاریخ‌نگاری را رعایت نمی‌کنند. تعصب ملی و مذهبی و قومی در تاریخنگاری، جامعه را مستقیم به جبهه‌های خونین نسل‌کشی می‌برد.

تصویری دیگر از امیرکبیر؛ سرنوشت غم‌انگیز توسعه در ایران / روزنامه خبر

«ما تمام امور ایران را به دست شما سپردیم و شما را مسوول هر خوب و بدی که اتفاق می‌افتد می‌دانیم. همین امروز شما را شخص اول ایران کردیم و به عدالت و حسن رفتار شما با مردم کمال اعتماد و وثوق داریم. به جز شما به هیچ کس دیگر چنین اعتقادی نداریم و به همین جهت این دستخط را نوشتیم.» فرمان‌ناصری/۲۲ذیقعده۱۲۶۴ (آدمیت/197)

اصغر زارع کهنمویی - روزنامه خبر: آنچه می‌آید تخریب امیرکبیر نیست، ارائه چهره دیگری از او و نقد چهره‌پردازی قهرمانانه از برخی شخصیت‌های تاریخی در تاریخ‌نگاری ایرانی است. همان‌طور که خواهد آمد این نقد، تلاشی برای رفع یک سوءتفاهم بزرگ است، سوءتفاهمی که «شخصیت» را جای «مفهوم» قالب می‌کند؛ بگونه‌ای انسان ایرانی به‌اشتباه، برای کنش‌های سیاسی و اجتماعی به‌جای اتکا بر مفهوم، پایبند شخصیت می‌شود. «توسعه» نمونه این کلاژسازی و کلاه بزرگ تاریخی است. ما در مسیر توسعه، بیش از آنچه به مدل‌ها و فرایند توسعه بیاندیشیم، به شخصیتی تاریخی اقتدا می‌کنیم که اساسا نه تصویری واقعی که تنها یک برساخته‌ای غیرواقعی و آرمانی از او در دسترس است. امیرکبیر قطعا انسان بزرگی است اما نه آن‌قدر بزرگ که جای «مفهوم» را اشغال کند. فراموش نکنیم بخشی از مشکلات فرایند توسعه در کشور ما به گرته‌برداری‌ و تشابه‌سازی‌های غیرضروری از چهره‌های ساخته‌شده برمی‌گردد.

'گفتگو با رسول جعفریان / اعتدال همواره پای افراط ذبح می‌شود / دانا

اصغر زارع کهنمویی - گروه راهبرد: اعتدال تکیه کلامِ این روزهای جامعه ایرانی است، رمزی برای گشودن رازهای سر به مهر دولت جدید. اعتدال مثل هر واژه دیگری، در ادبیات سیاسی و اجتماعی ما، بسیار مبهم است. هیچکس حتی افراطی‌‌ترین‌ها نیز مدعی مشی اعتدال هستند.  واقعا اعتدال چیست؟ اعتدالیون چه کسانی هستند؟ مرز میان «اعتدال و افراط» و «اعتدال و محافظه‌کاری»  چگونه تبیین می‌شود؟ چرا جامعه ما بیش از اعتدال به افراط و تفریط گراییده است؟ تاریخ فکر اسلامی، چه میانه‌ای با اعتدال دارد؟ کابینه معتدل چگونه کابینه‌ای است و در عرصه سیاست که معمولا عرصه‌ی افراط و تفریط‌ها بوده، چگونه عمل خواهد کرد؟ به نظر می‌رسد در این روزهای جامعه ما، این سوالات بسیار اساسی است و باید تبیین شوند. گروه راهبرد خبرگزاری دانا، بر آن است این مهم را به شور اندیشمندان و کنشگران سیاسی و اجتماعی کشورمان بگذارد تا از این رهگذر به نکته‌ای روشن برسد و بتواند بگوید: اعتدال چیست؟ آنچه می‌آید گفتگوی اختصاصی گروه راهبرد خبرگزاری دانا با حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر رسول جعفریان، است. جعفریان، از معدود طلابی است که به سنت علمای اسلامی سده های میانه، به پژوهش‌های تاریخی روی آورده و محصولات ارزشمند علمی متعددی تولید کرده است. او اینک جایگاه غیرقابل انکاری در میان اصحاب تاریخ دارد. یکی از برجسته‌ترین فعالیت‌های او، تلاش برای پیوند ظریف وضعیت سیاسی، فکری و اجتماعی معاصر ما با وقایع تاریخی است. جعفریان از معدود اساتید تاریخ است که به‌صورت حرفه‌ای، در بزنگاه‌های مختلف حضور قلمی موثری دارد. اخیرایادداشت‌های تاثیرگذار وی در حوزه‌های مختلف، جریان‌ساز بوده است.

ایسلام، آنتی‌راسیسم مکتبی / بیلیم درگیسی

اصغر زارع کهنمویی، بیلیم: تاریخ فیلسوف‌لاری، دین تاریخینی افیون و خرافه‌ تاریخی، بیلیبلر. اساسا، دینین تاریخی، یئردن آرتیق، ماورا ایله ایلگی‌ده‌دیر. مسیحیتین مین یئره بؤلونمه‌سینین اصلی دلیلین بونو بیلیب‌لرکی، مسیح تاریخی بیر هویت دئییل و تاریخ‌ده یاشایان مسیح، همان مسیحی‌لر دئین مسح دئییل. پیغمبرلیک تاریخی، اسطوره تاریخی‌تک، کاریکاتوری تصویر اولوب. بو تاریخین شخصیت‌لری، نه اوقدر بویوک و نه او قدر، اتوپیایی‌میشلر. بلکه‌ده، ایرائه اولونموش تصویردن، چوخ کیچیک و آلچاقی‌میش‌لار.

آما بو خرافه و افیون تاریخین، بیر بویوک ایستیثناسی‌وار. بو ایستیثنایی تاریخ، او قدر واقعی و تحسینائتملیدیر کی، دونیانین بویوک تاریخچی‌لری و تاریخ فیلسوف‌لاری، اونا حیرت‌له باخمیشدیر‌لار. بو حیرت‌لی و افسانه‌وار اما واقعی تاریخ، ایسلام پیغمبری‌نین تاریخی‌دیر. ایسلام پیغمبرینین تاریخیندن منظور،  23ایل ریسالت بویودور. بو 23ایلده، اینسان‌نین کلاسیک تاریخی‌نین بویوندا، ان بویوک ایجتماعی تحول‌لار یارانمیشدیر. انیسان بو 23ایلده، عظمت‌لی بیر مدیریت سایه‌سینده، «جندب بن جناده دن ابوذر غفاری‌یه تبدیل اولور».

گفتگو با حبیب‌الله عسگراولادی: افراد بیمار سبب فروپاشی حزب شدند / نسیم بیداری

دهه چهل، دهه ظهور مردانی بلندقامت در سپهر سیاسی ایران بود؛ مردانی که هریک، در قامت یک ملت، به ایفای نقش پرداختند. بی‌شک، سیدمحمدحسینی‌بهشتی، از صدرنشین‌های این حلقه بود. بازخوانی شخصیت، اندیشه، نقش و جایگاه او از این جهت حائز اهمیت است که بهشتی در ذهن انسان ایرانی بعد از بهشتی، به مثابه اسطوره‌ای موثر، حیات فکری و سیاسی نوستالوژیک داشته است. بهشتی که بود؟ چه کرد؟ چه گفت؟ و چرا رفت؟ اینها سوالاتی است که پاسخ‌های متفاوتی دارد. از حبیب‌الله عسگراولادی از قدمای فعالان عرصه سیاست ایران، خواسته‌ایم به این سوالات پاسخ دهد. او زیست حوزوی بهشتی را به کنش‌های منحصر به فرد سیاسی‌اش می‌دوزد و نهادسازی را یکی از نخستین اهداف بهشتی می‌شمارد. وی ضمن اشاره به دیدگاه‌های بهشتی درباره تحزب به رابطه او با موتلفه و نیز، چرایی و چگونگی تاسیس حزب مردم سالاری می پردازد. عطف گفتگوی نسیم بیداری با عسگراولادی زمانی است این عضو باسابقه موتلفه، به چرایی فروپاشی حزب جمهوری اسلامی اشاره می‌کند و می‌گوید: افراد بیمار سبب فروپاشی حزب شدند.

پایان پهلویسم / خبرآنلاین

اصغر زارع کهنمویی، خبرآنلاین: پهلویسم یک مکتب است؛ مکتبی برآمده از تبانی استعمار غربی و استبداد شرقی و بالیده در بستری از سراب توسعه و تجدد و سلطه آمریت و خرافه‌گرایی. پهلویسم البته بیش از همه، مدیون اندیشه‌ورزی برخی روشنفکرانِ مرکزگرا است که آرمان ارزشمند یکپارچگی را با دیکتاتوری خشن و آمرانه یکی پنداشته و برای برقراری مکتبی سراسر خون و خشونت بنام پهلویسم، جانانه تلاش کردند. نسل جدید همین روشنفکران هنوز هم در سراپرده‌ی باورهای خود،‌پهلویسم را به‌مثابه یک نوستالوژی ارزشمند پاس می‌دارند و تا جایی که بتوانند در پیدا و پنهان، به تبلیغ و ترویج مکتب پهلویسم مشغول‌اند. نگاشته حاضر تلاش دارد به بازتعریف و بازخوانی ویژگی‌ها و محصولات دردآور این مکتب بپردازد و زنهاری بر این اندیشه‌ورزان اتوکشیده بزند که بازگشت پهلویسم به این جامعه،‌خواب پریشان است.

میزگرد بازکاوی انقلاب دوم؛ دکتر معصومه ابتکار و مهندس محمد نعیمی پور / جماران

تسخیر سفارت آمریکا در 13 آبان 58 را شاید بتوان از پرچالش‌ترین رویدادهای تاریخ انقلاب دانست، رویدادی که روند انقلاب اسلامی را حتی تا چندین دهه بعد از پیروزی آن تعیین کرد و در مناسبات ایران با آمریکا وجهان  تاثیر بسیار عمیقی گذاشت. ردپای این رویداد بزرگ را می توان در بسیاری از رخدادهای سیاست داخلی و خارجی ایران یافت. آنچه در پی می آید، بازکاوی چرایی و چگونگی این رویداد تاریخی است و تاثیری که در جریانات بعد از خود داشت از جمله جنگ، تحریم ها و مناسبات ایران و آمریکا. این بازکاوی طی میزگردی با حضور مهندس محمد نعیمی پور نماینده مجلس ششم و دکتر معصومه ابتکار عضو شورای شهر تهران، از دانشجویان پیرو خط امام  که در جریان تسخیر سفارت آمریکا نقش فعال داشتند، صورت گرفت. این دو دانشجوی خط امامی دوران تسخیر سفارت از جریان‌شناسی رویداد، فضای بین المللی، رفتار آمریکا و مدیریت امام، تحریفات و تخریب های بعدی و نگاه فعلی آن دانشجویان به رفتار سیاسی سی و یک سال پیش خود سخن می گویند. اگرچه تلاش جماران این بود که در این میزگرد از دیدگاه های طیف های فکری مختلف بهره گیرد، اما با وجود تلاش فراوان، هماهنگی فرصتی مناسب برای حضور همزمان افراد مختلف ممکن نشد.

گفتگو با سیدهادی خسروشاهی درباره شهیدبهشتی / نسیم بیداری

دقیقا زمانی که بسیاری از حوزویان، در جهان کوچک طلبگی بسان حجره‌های کوتاه، بست نشسته و بی‌هیچ اطلاعو ارتباطی با جهان خارج، به زیست تجریدی خود مشغول بودند، کسانی چون  سیدمحمد بهشتی، راه دیگری برای آموزش حوزوی گشود. آن روزها که هنوز خبری از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات نبود، این مرد، با مهارت‌های بی‌‌مانندش، به اندازه یک نسل، نظام آموزشی حوزه را دگرگون ساخت. کنکاش در کار بزرگ او، به گفتگو با کسانی نیاز دارد که به‌دلیل حضور فعال در روزهای پیشاانقلاب حوزه، می‌توانند روای موثق آن روزها باشند. حجت‌الاسلام و المسلمین سیدهادی خسروشاهی، یکی از معدود افرادی است که ناگفته‌های بسیاری در تاریخ معاصر جهان اسلام دارد. خسروشاهی در پاسخ به سوالات ما، ابعادی نادیده از حیات علمی شهید دکتر بهشتی را نمایان می‌سازد.

روز واقعه؛ چگونه سخنرانی سیدحسن خمینی نیمه‌تمام ماند؟ / نسیم بیداری

این نخستین بار نیست که سخنرانی سید حسن خمینی ناتمام می ماند.  پیش از این، تنها 13 ساعت پس از مناظره تاریخی 13 خردادِ 88 ، سخنان سخنرانِ نخست بیستمین سالگرد ارتحال رهبر انقلاب با سروصدای سازمان دهی شده عده ای کم شمار زودتر از زمان معمول به پایان رسید. نخستین کنشگر رویارویی تلخ 13 خرداد، در تمام سخنرانی 30 دقیقه ای خود از « اخلاق » گفت و تاکید کرد: « نگذاریم اختلافات، جامعه را چندپاره کند.» آن عدهِ کم شمار که سحر همان روز، با هماهنگی خاصی بوسیله سی اتوبوس از مقصدی نامعلوم به جایگاه آورده شده بودند، تاکیدات یادگار رهبر کبیر را برنتافتند و سخن وی به آخر نرسیده، به بهانه ای بنای سلام و صلوات گذاشتند.این یک تمرین بود، تمرینی برای فردا.

همه دزد بودند / نسیم بیداری

« در یک کلمه بگویم، همه دزد بودند. فقط شدت و ضعف داشت. سیاست رضا بگیر و ببند و حبس و کتک و مجازات بود اما محمد رضا گفت آن قدر به اینها بدهید تا احساس سیری کنند و دیگر طرف دزدی نروند. معهذا بازهم دزدی می کردند و اتفاقا آنکه وضعش از همه بهتر بود، بیشتر می دزدید. مثلا رییس اداره آگهی که باید دزد بگیرد خودش دزد بود.»

امین امام انقلاب؛ بازخوانی زندگی سیداحمد خمینی / نسیم بیداری

تاریخ وادی « لاادری » است. در این وادی، گزاره های تاریخی تنها بخش نازلی از تاریخِ زیسته را روایت می کنند. تاریخِ زیسته وقتی پشت پرده های سکوت و رمز می رود، ناشناخته تر و مبهم تر می شود. تاریخ انسان های تاریخ ساز و کم گوی، تاریخِ « نمی دانم » ها است. حیات کوتاه اما پرفرازِ « احمد » فرزند و مشاور رهبر انقلاب 57 از گونه تاریخ هایی است که در آن زیسته با گفته فاصله بسیار دارد. احمد را خمینیِ نوه، « گنجینه اسرار انقلاب » خواند، گنجینه ای که بسیار زودتر از معمول، بر خاک رفت تا نه بازکاوی جزئیات که حتی تحلیل کلان روایت های دهه دو دهه 40 و50 و از  همه مهمتر دهه 60 همچنان در هاله ابهام بمانند.

از مجتبی میرلوحی تا نواب صفوی / نسیم بیداری

 «ما زنده ایم و خدای منتقم بیدار ».1 این عبارت، جمله آغازین بیانیه اعلام موجودیت سازمان فدائیان اسلام است. اعلامیه ای که نخستین ثمره آن ترور یا اعدام انقلابی احمدکسروی در جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات دینی وی بود. کسوری در حوزه دیدگاه های دینی، راه به خطا برده  و نظراتش رنجش مردم مذهبی ایران  را فراهم کرده بود حتی برخی از روحانیون حکم به ارتداد او داده بودند. ساعت ده  و نه دقیقهِ بیستم اسفند 1324 ، کسروی در میان بهت و حیرت نیروهای نظامی و قضات دادگستری با فریادهای "الله اکبر" فداییان اسلام، گلوله باران می شود، تا تاریخ ایران بداند که در این سرزمین، اندیشه های قاهرانه در قلعه های الموت خاتمه نیافته و می تواند در عصر مرجعیت فقیهی میانه همچون آیت الله بروجردی نیز، حتی سر از حجره های مدارس علمیه هم آورد... .

دیکتاتورها پس از کودتا می آیند / جماران

کودتای پنج میلیون دلاری ارتشبد زاهدی نتیجه تلاش مثلث" آمریکایی ها، انگلیسی ها و شعبان بی مخ ها" بود. دیپلماسی کودتا پس از آن در دستور کار دوقلوهای مداخله گر قرار گرفت که وکیل ملت ایران با حضور در دادگاه لاهه "نفت" را از انگلیس گرفت و به "صاحبان خانه" داد. اسناد منتشر شده نشان می دهد که دهه سوم مرداد 32 ، سفارت خانه های بریتانیا و آمریکا روزهای پرکاری را از سر گذراندند. آنان کودتا را برنامه ریزی و با فراهم نمودن پشتوانه مالی، نظامی، سیاسی و رسانه ای این سناریوی تلخ را از آغاز تا انجام مدیریت کردند.

گفتگو با محمدباقر قالیباف؛ میان نسل فعلی و نسل جبهه فاصله است اما ضدیت نیست / جماران

... روزى در یک دیدار با امام – گمان کنم دیدار با روزنامه‌نگاران بود – پارچه‌اى نوشته بودند که «واى به روزى که قلم‌ها را زمین بگذاریم و مسلسل دست بگیریم.» که امام صحبتى کرد به این مضمون که خدا کند روزى مسلسل‌ها را هم زمین بگذاریم و آن‌ها هم که به ضرورت تفنگ دست گرفته‌اند قلم به دست بگیرند.

محمود کاوه و ولى‌الله چراغ‌چى و برونسى این‌طورى شد که رفتند پاسدار شدند. همت معلم بود. اگر هم جنگ و ضدانقلاب، هستى انقلاب را به خطر نینداخته بودند همان درسش را مى‌داد. عشق تفنگ که نداشت.

باکری هم شهردار بود. شهردار ارومیه. غلام‌حسین افشردى هم که بعدها شد حسن باقرى، خبرنگار بود. خبرنگار روزنامه‌ى جمهورى اسلامى. کسى که از بزرگ‌ترین طراحان جنگ در قرن بیستم محسوب مى‌شود.

من هم هجده سالگیم در سال پنجاه و هشت بود. مى‌شد راحت بروم خدمت سربازیم را کنم و بروم دنبال درس و زندگیم یا در مغازه‌ى پدرم بایستم و یک لقمه نان حلال گیر بیاورم و بخورم.

خواستم دینم را به انقلاب ادا کنم. رفتم جبهه...

... برادرم حسن در کربلای چهار شهید شد. جنگ چنین چیزى بود. ما در جنگ داغ دیدیم و رنج کشیدیم و بزرگ شدیم. اگر کسى خیال مى‌کند این که گفته‌اند جنگ برکت بود یعنى ایام به کام بود و همه چیز جفت و جور، در اشتباه است. ما در جنگ برادران تنی‌مان و برادران ایمانی‌مان را از دست دادیم. براى من از دست دادن حسن قالیباف شاید همان قدر سخت بود که از دست دادن ولی‌الله چراغ‌چی...

 آن چه در بیش آمد بخشی از زندگینامه محمدباقر قالیباف به قلم خود اوست که در وب‌سایتش آمده؛ آنچه در پی می آید گفت‌وگوی اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران با دکتر محمدباقر قالیباف است که علی رغم پیگیری های مکرر، به دلیل مشغله فراوان شهردار، بصورت مکتوب صورت گرفته است. فرمانده لشگر 5 نصر از سال 62 ، نیروی هوایی سپاه از سال 76 و نیروی انتظامی از سال 79 از سوابق شهردار امروز تهران است. وی در این پرسش و پاسخ مکتوب، دیدگاه های خود را در خصوص نحوه روایت جنگ برای نسل حاضر، نقش مردم، امام و فرماندهان در جنگ، ابهامات مرتبط با آغاز و پایان جنگ و از همه مهم تر چالش های موجود و شبهات مطرح شده در شرایط فعلی جامعه نسبت به ارزشهای دفاع مقدس ارائه کرده است. شاید نقطه ثقل این گفتگو آنجا باشد که شهردار امروز و فرمانده دیروز نهادینه کردن فرهنگ دفاع مقدس را در عرصه سیاست، راه برون رفت از بن بست فعلی عنوان می کند: « فرهنگ دفاع مقدس در عرصه سیاست یعنی رعایت صداقت و امانت در برخورد با مردم ولی هم اکنون شاهد هستیم که سیاست ورزی بدون توجه به موازین اخلاقی حوزه سیاست را به تنازعات و و مناقسات جناحی و باندی کشانده است و طبعا از این تنازعات نمی توان انتظار داشت که روحیه از خودگذشتگی در جامعه تجلی یابد و همانطور که گفتم تنها فرآیند برای بهبود عرصه های یاد شده نهادینه کردن فرهنگ دفاع مقدس می باشد. »

گفتگو با محسن رفیق‌دوست: رفیق دوست: بعد از پیامبران اولو‌العزم و چهارده معصوم انسانی به کمال امام نمی شناسیم / جماران

اشاره: «از من هر جوری می خواهی سوال کن، نمی خواهد سوال را بپرورانی. من در شنیدن و پاسخ دادن آزاد هستم، به جایی هم وابسته نیستم.» این سخن را محسن رفیق دوست، همان آغاز گفتگو می گوید تا ثابت کند که با روی گشاده ما را به حضور پذیرفته است. بامسئول لجستیک جنگ به بهانه هفته دفاع مقدس به گفتگوی دو ساعته می نشینیم، گفتگویی که در آن، رییس سابق بنیاد مستضعفان و جانبازان در کنار حلاجی مسائل جنگ، به ارائه دیدگاه های خود پیرامون حوادث پس از انتخابات نیز پرداخت. دیدگاه های یکی از موثرترین افراد در شکل گیری ساختار نرم افزاری و سخت افزاری سپاه می تواند راوی اساسی ترین آرمان ها و وظایف نیرویی باشد که در عمر سی ساله نظام جمهوری اسلامی از دفاع مقدس گرفته تاکنون نقش های متفاوت اما موثری بازی کرده است.

رفیق دوست در  گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، حکایت هایی تازه از آغاز و پایان جنگ، دیدگاه هایی متفاوت از نظرات مسوولان فعلی سپاه در موردحضور  درعرصه‌ی سیاست و اقتصاد و روایت هایی دیگرگونه از وقایع پس انتخابات ارائه می کند. از دیدارهای خود با رییس جمهور ایتالیا در اوایل جنگ گرفته تا دیدارش با آیت الله هاشمی رفسنجانی پس از وقایع اخیر. او از زبان هاشمی ِ زمان درگیری های انتخاباتی سخنانی می گوید که شاید پس از انتشار مورد چالش قرار بگیرد. از رفیق دوست در مورد خبر خودسوزییرخی از افراد که گفته شد جانباز بودند و گلایه های سیاسی و ارزشیبعضی از  خانواده های شهدا نیز می پرسیم می گوید: خانواده های شهدا باید احترام خود را نگه دارند؛ می گوید برخی جانبازان رفتار خوبی نداشتند.

دیکتاتورها فرو می ریزند / جماران

دیکتاتورها فرومی ریزند همچون برگ زرد خزان. فرجام صدام، پایان پینوشه، سرانجام میلوشویچ، همه و همه شاهد این منطق عادلانه تاریخ است، منطقی که هیچ استثنایی را برنمی تابد. سوم شهریور 1320 آنگاه که، خاک ایران اسیر چکمه های سربازان متفقین شد، دیکتاتور نخست ایران معاصر تنها 21 سال پس از کودتای سوم اسفند 1299 زانو بر زمین ندامت و بیچارگی زد و با همه ابهت پوشالی خویش فرو ریخت.

رضاماکسیم که چندی پیش با کودتای انگلیسی یکباره از لقب میرپنجی به رضاخانی و چندی بعد به رضاشاهی رسیده بود، با اراده‌یی انگلیسی، به شهروند تبعیدی جزیره موریس بدل گشت و پس از آن آواره دورترین تبعیدگاه جنوب آفریقا یعنی ژوهانسبورگ شد.

آزادگان، فسانه های استقامت تاریخ / جماران

دهه اول انقلاب، دهه هنرنمایی اسطوره هاست. اسطوره هایی که بزرگترین جنگ مدرن را تنها با دستانی رو به آسمان اداره کردند. آنانکه واکس شجاعت به پوتین می زدند و قنات را قنوت می کردند تا به خدای خویش برسند. برخی به آرزوی عارفانه می رسیدند و جان را به جانان تقدیم می کردند برخی دیگر بخشی از جان و تن خود را در جزایر مجنون برای لیلی خویش وامی نهادند و بازمی گشتند. بخشی دیگر اما، نه شهد شیرین شهادت می نوشیدند و همدم یار می شدند و نه پیمانه عشق سر می کشیدند و عزیز دیار. آنان اسیر می شدند، اسیر مخوف ترین سیاهچال های خاورمیانه، جایی که نوری نیست، ناری نیست، سور و صدایی نیست، کوران ناامیدی و حرمان تنهایی.

از خرمشهر حماسه و افتخار تا خرمشهر فسانه و افسوس / یادداشت

شاید این جمله روشنفکری که زمانی گفته بود : « تاریخ خاورمیانه را با خون نوشته اند با خون خداباوران » پربیراه نباشد . خاورمیانه اگرچه خاورنفت است اما خاورخون نیزهست . مرز دراین نقطه از خاک نه با مذاکرات مصلحانه که با خون فرزندان خانه حفظ می شود .

دراین میان ، مرزهای ایران خونین تراست .از تاریخ میانه وکهن که بگذریم ، مقاومت جانانه مردم آذربایجان را در برابر قشون تزار روس می توان نقطه آغازین خون در برابر خاک و خود در راه خدا دانست.

جماران، موزه انقلاب

زمانی که آخرین سلطان ایران، دو کاخ معروف سعدآباد و نیاوران را در شمال تهران تجدید بنا می کرد، نمی دانست که میان این دو قصر باشکوه، روستایی کوچک با مردمانی فقیر و مذهبی وجود دارد که روزی آلترناتیو مظاهر شکوه و عظمت پهلوی ها خواهد شد. حتی پیش از آنکه رهبر ایرانیان در صدد ترک روستای نوفل لوشاتو باشد، نشریه لوموند " جماران " را در یادداشتی کوتاه، نقطه خطرناک نظام شاهنشاهی خواند.

جماران هنوز بافت قدیمی خود را در دامنه جنوبی البرز حفظ کرده است. آنجا هنوز جایی است برای کسانی که می خواهند نوستالوژی کوچه های باریک دوران کودکی خود را بازاندیشند. خانه ها در سراشیبی کوه ساخته شده و درخت های چنار بلند قامت ، نشان از قدمت این محله معروف دارد.

امکان رابطه با آمریکا در نگاه امام / حضور

برخلاف افکار عمومی، این نه انقلابیون ایران که سیاستمداران کاخ سفید بودند که رابطه خود با تهران انقلابی را به صورت یک طرفه در 19 فروردین 59 قطع کردند. اتفاقی که رهبر کبیر انقلاب اسلامی آن را طلیعه پیروزی و جشن ملت ایران نامید. رابطه ایران و آمریکا شاید بزرگترین معمای سیاسی عصر جدید باشد. معمایی که نه تحریم های درازمدت توانسته قفل آن را بگشاید و نه دیپلماسی تبریک، بی تردید رابطه با آمریکا در هر شرایطی متأسی از اندیشه های بنیانگذار نظام خواهد بود و بدون در نظر گرفتن صدها عبارت آشکار حضرت امام خمینی(س) نمی توان به ایجاد و ادامه رابطه پرداخت. این یادداشت بدور از هر گونه تحلیلی تنها به بازخوانی آراء امام خمینی در این خصوص می پردازد.

این کافه دیگر «نادری» نیست / نسل فردا

آسمان تاریک است و هوا سرد و خیابان جمهوری غرق جنب و جوش. عصر گاهی آخر پاییز. من به شدت گرسنه‌ام. باید از میان زوزه ماشین‌ها، از روبروی مغازه‌های طلا و چرم و ... و از لابلای کله‌ها و پاهای رهگذران عبور کنم و به «کافه نادری» برسم. قرار است از این کافه گزارشی بنویسم شکم خالی‌ام را با مغز خالی ترم همراه ساخته‌ام تا رفع گرسنگی بهانه‌ای باشد بر مقصود اصلی.

روایت ظلمت روستای کهنموی اسکو / مهد آزادی

متاسفانه متن این مقاله در دسترس نیست. فعلا تصویر منتشرشده درج می‌شود تا در فرصت مقتضی، تایپ و تنظیم شود. دانلود